پیرو مباحثی که در گذشته ذکر شد، کارآفرینی اجتماعی موضوع جدیدی در تحقیقات دانشگاهی است و اکنون میخواهیم ارتباط آن را با سرمایهی اجتماعی مشخص کنیم.
سرمایه اجتماعی نشاندهنده اهمیت نقش ساختارها و روابط اجتماعی میان افراد بر متغیرهای تحولات اقتصادی هر جامعه است. سرمایه اجتماعی یکی از مهمترین شاخصههای رشد و توسعه در هر کشور است و به ارتباطات و شبکههای اجتماعی گفته میشود که میتوانند تثبیتکننده حس اعتماد و همکاری در میان افراد یک جامعه باشند. بنا بر تعریف فوکویاما سرمایه اجتماعی مجموعه هنجارهای موجود در سیستمهای اجتماعی است که موجب ارتقای سطح همکاری اعضای آن جامعه گردیده و پایین آمدن سطح هزینههای تبادلات و ارتباطات را سبب میگردد. بر اساس این تعریف مفاهیمی نظیر جامعه مدنی و نهادهای اجتماعی نیز دارای ارتباط مفهومی نزدیک با سرمایه اجتماعی میباشند.
بانک جهانی، سرمایه اجتماعی را پدیدهای میداند که حاصل تعاملات و هنجارهای گروهی و اجتماعی بوده و افزایش آن موجب پایین آمدن جدی سطح هزینههای اداره جامعه و نیز هزینههای عملیاتی سازمانها میشود .کلمن سه بعد تعهدات، انتظارات و اعتماد متقابل را برای سرمایه اجتماعی موثر دانسته است.
در مطالعات پیرامون کار و کارآفرینی همواره این سوال پیش میآید که چگونه کارآفرینان در محیطی ناسازگار و پیوسته در حال تغییر، اطلاعات و منابع لازم را جهت فعالیتهای کارآفرینان فراهم میآورند .کارآفرینی شامل دو فرایند کشف فرصتهای کارآفرینی و کارآفرینان و بهرهبرداری از آن فرصتها است و افرادی که بهطور متمرکز در شبکههای اجتماعی قرار میگیرند میتوانند از فرصتهای کارآفرینان آگاهی پیدا کرده و استفاده کنند.
سرمایه اجتماعی باعث بروز خلاقیت، ایدهپروری، تسهیل رفتارهای نوآورانه و ریسکپذیری میشود که از جمله مشخصات کارآفرینی میباشند .سرمایه اجتماعی عامل پیوند دهنده بین افرادی است که تخصصهای جدید داشته و به نوآوری کمک میکند و نیز تسهیل کننده ریسکپذیری و رفتار نوآورانه است. کارآفرینان با سرمایه اجتماعی بالا میتوانند در روند تشکیل و توسعه کسبوکار و دستیابی به بازارهای جدید موفق باشند.
با توجه به موارد گفتهشده موارد زیر برای بهبود و تقویت سرمایه اجتماعی مطرح میگردد:
- تلاش کارآفرینان در جهت رشد و تحول
- ارتباط بیشتر کارآفرینان با هم و فراهم ساختن و برخورداری از مشاوره مؤسسات و انجمنهای تخصصی تجاری و صنفی
- برقراری ارتباط میان سرمایهداران و مدیران کارآفرینان و افراد صاحب شرکتهای کوچک و متوسط بهمنظور مبادله اطلاعات
در آخر سرمایه اجتماعی منبعی جهت "کنش جمعی" تلقی می شود و بنابراین درگیر شدن یا مشارکت فعال شهروندان در میدانهای اجتماعی باعث خلاقیت اجتماعی و کارآفرینی اجتماعی است و در نتیجه افرادی که سرمایه اجتماعی بالایی دارند بیشتر به انجام فعالیتهای انجمنی و مشارکتی که لازمه کارآفرینی اجتماعی است تمایل دارند.
- منا امامی