مطابق ارزیابی برنامه توسعه سازمان ملل، ۲۰ درصد از مردم فقیر در جهان به اشکال مختلف دچار معلولیت هستند. این موضوعات، باعث میشود که جامعه جهانی، وضعیت و حقوق معلولین را مورد اهتمام جدی قرار دهد و با تصویب و اجرای قوانین مبتنی بر توانبخشی، آموزش، اشتغال، امنیت شغلی، درآمد مناسب و غیره، سعی در کاهش شکافها و بهبود وضعیت آنان نماید.
براساس پژوهشهای انجام شده در کشور، حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر دچار انواع معلولیتها هستند و این درحالی است که عده بسیار اندکی از این افراد تحت پوشش سازمانهای مرتبط قرار دارند و تعداد زیادی از افراد معلول در جامعه یا تحت پوشش هیچ سازمان حمایتی قرار ندارند و یا اگر تحت پوشش سازمان خاصی هستند، بسیاری از مشکلات و نیازمندیهای آنان همچنان به قوت خود باقی مانده است.
معلولان در جامعه ما با مشکلات عدیدهای از جمله، اشتغال، مسکن، ازدواج، رفتوآمد در سطح شهر، تهیه وسایل توانبخشی، هزینههای درمانی و… مواجه هستند و علیرغم گذشت بیش از دوسال از تصویب قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، این مسائل همچنان حل نشده باقی مانده است.
توانمندسازی معلولین در برگیرنده افزایش مشارکت، خودآگاهی، قابلیت اعتماد و گسترش کارآفرینی معلولین توسط خودشان است. بنابراین میتوان با ایجاد فرصتهای شغلی مناسب برای معلولان در رشد اقتصادی و اجتماعی کشور تأثیر گذاشت.
به منظور تحقق مشارکت کامل و تساوی افراد دارای معلولیت ضروری است که خود این افراد بصورت تشکلهای غیردولتی درموازات سازمان بهزیستی نقش کلیدی درتدوین خط مشی ملی در کلیه مسائل ایفا نمایند، که مستقیماً درزندگی آنها تاثیر دارد. همچنین موسسات خیریه مردم نهاد معلولین دارای شخصیت حقوقی مستقل میباشند که با گرایشهای اجتماعی، مذهبی و فرهنگی و انسان دوستانه با توجه به قوانین موجود جامعه و تدوین اساسنامه در یک چارچوب خاص به فعالیت میپردازند. این موسسات به صورت مردمی از طریق مشارکتهای نقدی و غیرنقدی خیرین اداره میگردند و بعضاً بودجههایی تعریف شده و محدود از دولت دریافت مینمایند.
معمولاً این موسسات در کشور ما تحت عنوان خیریهها در حوزههای مشخص مانند نگهداری از ایتام، حمایت از زنان بیسرپرست، اشتغالزایی و توانبخشی معلولین (ذهنی و جسمی و....) فعالیت مینمایند. از جمله این خیریهها میتوان به خیریه رعد و ... اشاره کرد؛
تمام خیریهها مکلف به دریافت مجوز در حوزه کاری خود از سازمان بهزیستی کشور میباشند. سازمان بهزیستی از طریق معاونت مشارکتهای مردمی سعی دارد انگیزههای نوع دوستانه مردم، گروهها، نهادها و سازمانها را تقویت نماید تا از طریق بالا بردن مشارکتهای مردمی ازامکانات این داوطلبین در جهت پوشش دادن گروههای هدف استفاده بهینه نماید.
مشارکت واقعی این موسسات زمانی معنا دارد که این موسسات در مراحل مختلف مانند تشخیص، تعیین مشکلات و نیازهای گروه هدف، پیدا کردن راه حل، برنامه ریزی و تصمیم گیری، جمع آوری تجهیزات و امکانات مرتبط و اجرا و ارزشیابی نیز با بخش دولتی تعامل داشته باشند. تشکلهای مردم نهاد معلولین امکاناتی فراهم میآورند تا معلولین به صورت همصدا خواستهها و نیازهایشان را مطرح نمایند و هماهنگی و مشاوره میان سازمانهای غیردولتی معلولین این نقش را پررنگ تر میسازد.
امروزه نقش تشکلهای مردم نهاد معلولین درپیشبرد برنامههای توسعه اجتماعی بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است . این سازمانها به دلیل ماهیت اجتماعی و ارتباطات نزدیک با افراد و موسسات جامعه مدنی و نیز تعامل با بخش دولتی میتوانند تاثیرات مثبت وپایداری درتعیین سیاستها ، استراتژی و جهتهای کلی برنامههای توسعه ایجاد نمایند.
منبع: سازمان بهزیستی کشور