سازمان ملل متحد، 5 دسامبر را روز جهانی داوطلب نامگذاری کرده است تا بتوان از اهمیت فعالیتهای داوطلبانه سخن گفت و از این فرصت برای تجلیل از داوطلبان و تشویق سایرین به پیوستن به گروههای داوطلبانه بهره برد. از سویی روز جهانی داوطلب فرصتی است که دولتها نیز تشویق شوند از تلاشهای داوطلبان حمایت کنند و برای فعالیت داوطلبانه در سطح محلی، ملی و جهانی برنامهریزی دقیقی داشته باشند.
طبق آمار سازمان ملل متحد تقریبا 970 میلیون نفر در جهان ساعاتی را به کار داوطلبانه اختصاص میدهند که این تعداد معادل 125 میلیون نفر روزانه است.
فعالیت داوطلبانه برای افراد مزایایی را در بردارد. پیش و بیش از هر چیز در ایدئولوژیهای مذهبی و فکری گوناگون، کمک به هم نوع یکی از مهمترین راههای رستگاری عنوان شده است و از سویی افراد با فعالیت داوطلبانه میتوانند احساس اعتماد به نفس و عزتنفس و رضایتمندی بالاتری را تجربه کنند و یا مهارتهای متنوع حرفهای و مدنی را در خود تقویت کنند.
به علاوه شرکت در فعالیتهای داوطلبانه روحیه همبستگی و اعتماد و مسئولیتپذیری شهروندی و همچنین سرمایه اجتماعی جامعه را افزایش میدهد. موارد ذکر شده در واقع زیرساختهای پیشرفت و توسعه پایدار جامعه محسوب میشوند. این بدین معناست که جوامعی که داوطلبان بیشتری دارند، احتمالا رفاه و کیفیت بالاتری از زندگی را نیز تجربه میکنند.
سازمانهایی برای تسهیل کار داوطلبانه در جهان
مزایای ریز و درشتی که فعالیتهای داوطلبانه برای افراد و جوامع تامین میکند، بسیاری از نهادهای مدنی را تشویق کرده است که سازوکاری برای برنامهریزی دقیق کارهای داوطلبانه در سطح محلی، ملی و جهانی انجام دهند.
از جمله در حال حاضر سازمانها و وبسایتهای بسیار زیادی وجود دارند که اغلب با دریافت حق عضویت، داوطلبان و سازمانهایی را که نیازمند کار داوطلبانه هستند، در سراسر جهان به یکدیگر متصل میکنند. از جمله این سازمانها میتوان به Workaway، UN Volunteer ، Global Vision International، Online volunteering ، Go Eco و ... نام برد. سازوکار اصلی این برنامهها و سازمانها چنین است که با توجه به توانمندیها و نیازهای داوطلب و نیازمندیهای سازمانهای مختلف که در بانک اطلاعاتی خود دارند، پیوند این دو را تسهیل میبخشند. برخی از سازمانهایی که نیازمند فعالیت داوطلبانه هستند، با تامین مسکن، خوراک و مزایای دیگر برای داوطلبان، به شیوههای متفاوتی از آنان قدردانی کرده و از طرف دیگر داوطلبان نیز امکان سفر به نقاط دوردست جهان را به دست میآورند و یا در طی همکاری با سازمانهای مدنی، با تجربهای منحصر به فرد در حوزه کار داوطلبانه روبرو میشوند.
البته باید تاکید شود که چنین برنامههایی برای داولطبان ایرانی به دلیل مشکلاتی از جمله پرداخت حق عضویت، مشکلات دریافت ویزا برای کشورهای مختلف و ... کمی دشوارتر از بقیه داوطلبان در سراسر جهان است، اما تا کنون زنان و مردان زیادی از کشورمان به صورت حضوری یا آنلاین به پروژههای داوطلبانه در سراسر جهان پیوستهاند.
از منظر جهانی نیز، سازمان ملل متحد در راه حمایت و تشویق از فعالیتهای داوطلبانه گامهای بنیادینی برمیدارد. بخش داوطلبی این سازمان، شعار امسالِ روز
جهانی داوطلب را "Together We Can " در نظر گرفته است.
UN Volunteer در بیانیه مربوط به روز جهانی داوطلب تاکید کرده است که با شیوع پاندمی کرونا، داوطلبان در خط مقدم کمک به طبقه فرودست جوامع بودهاند. تا جایی که سازمان جهانی بهداشت فعالیتهای داوطلبانه و داوطلبان را مهمترین همکاران در شرایط خطر و بحران ذکر کرده است.
صرف شناخت و تاکید بر اهمیت کار داوطلبان به تنهایی کافی نیست، به خصوص زمانی که میدانیم کار داوطلبانه ممکن است آرامش و سلامت خود داوطلبان را نیز تحت تاثیر قرار دهد. در واقع نهتنها باید از داوطلبان قدردانی کرد، بلکه باید برای کارهای داوطلبانه در همه سطوح برنامهریزی جامعی داشت، مشکلات و خطرات پیش روی فعالان داوطلب را شناسایی و رفع کرد و در این شرایط بحرانی مدام به یاد داشت که "با هم، میتوانیم" !
جهانی داوطلب را "Together We Can " در نظر گرفته است.
UN Volunteer در بیانیه مربوط به روز جهانی داوطلب تاکید کرده است که با شیوع پاندمی کرونا، داوطلبان در خط مقدم کمک به طبقه فرودست جوامع بودهاند. تا جایی که سازمان جهانی بهداشت فعالیتهای داوطلبانه و داوطلبان را مهمترین همکاران در شرایط خطر و بحران ذکر کرده است.
صرف شناخت و تاکید بر اهمیت کار داوطلبان به تنهایی کافی نیست، به خصوص زمانی که میدانیم کار داوطلبانه ممکن است آرامش و سلامت خود داوطلبان را نیز تحت تاثیر قرار دهد. در واقع نهتنها باید از داوطلبان قدردانی کرد، بلکه باید برای کارهای داوطلبانه در همه سطوح برنامهریزی جامعی داشت، مشکلات و خطرات پیش روی فعالان داوطلب را شناسایی و رفع کرد و در این شرایط بحرانی مدام به یاد داشت که "با هم، میتوانیم" !
فعالیتهای داوطلبانه در ایران
روحیه خیرخواهانه و جمعی ایرانیان کمک بزرگی در جهت فعالیتهای داوطلبانه به خصوص در زمانهای بحرانی بوده است. زلزلهها و حوادث طبیعی مختلفی که در شهرهای کشور رخ داده و سیل خدمات و فعالیتهای داوطلبانهای که به آن مناطق سرازیر شده است، شاهد این مدعا است. از سویی گسترش سازمانهای مردم نهاد و خیریهها نیز اقبال به سمت فعالیتهای داوطلبانه در کشور را افزایش داده است.
هرچند میتوان فعالیتهای داوطلبانه را در کشور، با پشتوانه و حمایت بیشتر و اطلاعرسانی از طریق شبکههای اجتماعی و سازمانهای مردمی، گسترش بیشتری داده و با ایجاد زیرساختی برای جذب نیروهای داوطلب (همچون نمونههای بینالمللی)، و همچنین ارزشمند شمردن کار داوطلبانه از سوی نهادهای رسمی و سازمانها، آمار فعالیتهای داوطلبانه را بالا برد.