امروزه تخریب محیط زیست به بحرانی جهانی تبدیل شده که روز به روز بر عمق و دامنه این بحران افزوده می‌شود. در این بحران روزافزون، نقش مخرب انسان غیر قابل اجتناب است و به روزهای دور باز می‌گردد. در سال ۱۹۷۰ در پاسخ به بحران محیط زیستی که با سرعت تکنولوژیک به ابعاد آن افزوده می‌شد، روز ۲۲ آوریل مصادف با دوم اردیبهشت و هر چهار سال یک بار سوم اردیبهشت ماه، به عنوان روز زمین انتخاب شد تا فرهنگ حفاظت و نگهداری از زیست بوم بشر و نقش او در کند کردن روند تخریب برجسته شود.
در واقع روز زمین یک روز نیست بلکه یک جنبش محیط زیستی است و امسال نیز مانند هر سال در ایران همراه با سراسر دنیا این روز گرامی داشته می‌شود تا همگان از اهمیت زمین و گام‌هایی که می‌توانند برای حفظ آن بردارند آگاه شوند.
امسال روز جهانی زمین با شعار احیای زمین گرامی داشته می‌شود، اگر چه سازمان حفاظت محیط زیست شعار ملی کشور را احیای زمین، افزایش بهره‌وری برای توسعه پایدار تعیین کرد.
طبق اصل پنجاهم قانون اساسی تاکید شده است که «در جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل‌های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفه عمومی تلقی می‌گردد. از این رو فعالیت‌های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران آن ملازمه پیدا کند ممنوع است.» اما هم‌چنان در مقام عمل تعهدی به این اصل قانون اساسی به صورت گسترده مشاهده نمی‌شود. بر همین اساس زمین و رفع مشکلات زیست محیطی آن، مشارکت همگانی و مردمی را می‌طلبد که صرفاً با فعالیت‌های دولتی و حکومتی برطرف نمی‌شوند. اینجاست که نهادهای مردمی حفاظت محیط زیست در کشور با ایجاد جریان‌های داوطلبانه وخودجوش درجهت حفاظت از زمین درچنددهه اخیر نقش تقویتی مهمی را در این حوزه ایفا کرده و می‌کنند.
از آنجایی که محافظت از زمین در گرو افزایش آگاهی عمومی در حوزه‌های زیست محیطی و مطالبه گری مردم است؛ مهمترین فعالیت‌هایی که سازمان‌های مردم نهاد در حوزه حفاظت از زمین در ایران انجام می‌دهند، آموزش و اطلاع رسانی مسائل محیط زیستی متناسب با معضلات و مشکلات زیست محیطی، اقلیم و فرهنگ حاکم بر کشور است.
از سویی با توجه به توان محدود سازمان حفاظت محیط زیست در زمینه بودجه و نیروی انسانی، نقش کمک‌های مردمی و سازمان‌های مردم نهاد (NGO) را باید جدی گرفته و جریان‌های مردمی به منظور رسیدن به این مهم گسترش یابد و در پی آن تشکل‌های زیست محیطی جوان و فعال نیز شکل بگیرند و همه با هم برای حفظ زمین بکوشیم. کاری که صرفا با تضمین امنیت کنشگران زیست محیطی امکان محقق شدن پیدا می‌کند.
- مرضیه کوهستانی
